Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bilimsel bir zemin üzerine kurulu olup birçok psikiyatrik bozukluk ve geniş bir sorun alanında etkililiği kanıtlanmış bir tedavi yaklaşımıdır. İnsan davranışlarını ve duygulanımlarını inceleyen psikolojik modellerden faydalanarak geliştirilmiştir. Bu terapi ekolüne göre, düşüncelerimizin, duygularımızın, fiziksel duyumlarımızın ve eylemlerimizin birbirine bağlı olduğu ve olumsuz düşünce ve duygularımızın bizi olumsuz bir döngüye hapsedebileceği belirtilmektedir.

Bilişsel kurama göre birey çocukluk çağında deneyimlediği ve öğrenme yoluyla edindiği bazı temel düşünceler, sayıltı ve inanç sistemlerine sahiptir. Belirtilen bu inançlar ve düşünceler şema olarak tanımlanmaktadır. Bu şemalar katı düşünce kalıplarıyla oluşmakta olup birey yaşamının ileriki dönemlerinde kendisi, yaşadığı dünya ve gelecekle ilgili algısını şekillendirirken kullanmaktadır. Bu nedenle psikiyatrik bozukluklar, birey farkında olmadığı bu olumsuz inanç ve düşüncelerin içeriğindeki temel düşünceleri destekleyen bir yaşam olayının ardından ortaya çıkar.

BDT Birkaç Temel İlkeye Dayanmaktadır:

– Psikolojik problemler kısmen hatalı veya yararsız düşünme biçimlerine dayanmaktadır.

– Psikolojik problemler kısmen öğrenilmiş yararsız davranış kalıplarına dayanmaktadır.

– Psikolojik sorunları olan bireyler, bu sorunlarla baş etmenin daha iyi yollarını öğrenebilir, böylece semptomlarını hafifletebilir ve yaşamlarında daha etkili hale gelebilirler.

Bilişsel Davranışçı Terapi Ne işe Yarar ve Hangi Konularda Yardımcı Olur?

Bilişsel davranışçı terapi, duygusal zorluklarımıza, depresyonumuza ve kaygımıza katkıda bulunabilecek ve bunları daha da kötüleştirebilecek otomatik olumsuz düşünceleri değiştirmeye odaklanır. Kendiliğinden oluşan bu olumsuz düşüncelerin de ruh halimiz üzerinde zararlı bir etkisi vardır. BDT aracılığıyla hatalı düşünceler belirlenir, sorgulanır ve daha nesnel, gerçekçi düşüncelerle değiştirilir.

BDT, aşağıdaki temel faydaları sağlamasıyla bilinir:

-Duygularınızı ve ruh halinizi azaltan olumsuz ve genellikle gerçekçi olmayan düşüncelerin farkına vararak daha sağlıklı düşünce kalıpları geliştirmenize yardımcı olur .

-İyileşmeler genellikle beş ila 20 seansta görülebildiğinden etkili bir kısa süreli tedavi seçeneğidir.

-Çok çeşitli uyumsuz davranışlar için etkilidir.

-Genellikle diğer bazı terapi türlerinden daha ekonomiktir.

-Terapinin çevrimiçi veya yüz yüze gerçekleşmesi etkilidir.

Bilişsel Davranışçı Terapinin etkililiğini gösteren bilimsel veriler mevcuttur. Bu veriler Bilişsel Davranışçı Terapinin aşağıda sayılan sık görülen psikiyatrik bozuklukların tedavisinde etkili olduğunu göstermiş ve bu bozuklukların tedavisini konu alan pek çok kılavuzda etkili bir tedavi yöntemi olarak yer almıştır:

• Anksiyete bozuklukları
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Panik bozukluk
• Hipokondriyazis
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Yaygın anksiyete bozukluğu
• Depresyon
• Cinsel işlev bozuklukları
• Çift tedavileri ve aile terapileri
• Alkol ve madde kötüye kullanımı
• Yeme bozuklukları
• Somatoform bozukluklar
• Sosyal fobi
• Özgül fobiler
• Tik gibi çeşitli davranış problemleri
• Yeme bozuklukları
• Ayrıca KDT’nin aşağıda yer alan diğer durumlarda da tedaviye katkı sağladığı gösterilmiştir:
• Şizofreni
• İki uçlu bozukluk (Bipolar bozukluk)
• Öfke kontrolü
• Kişilik bozuklukları
• Ağrı kontrolü
• Çeşitli sağlık sorunlarına uyum sağlama
• Uyku bozuklukları

Bilişsel Davranışçı Terapiden Neler Beklenmeli?

Bilişsel davranışçı terapide yeniyseniz, ne bekleyeceğiniz konusunda belirsizlikleriniz veya korkularınız olabilir. Birçok yönden ilk seans, herhangi bir yeni sağlık hizmeti sağlayıcısıyla ilk randevunuz gibi başlar. İlk seansınıza açık fikirli ve olumlu bir tavırla gelin. Sizi geride tutabilecek düşünce ve davranışları belirlemeye hazır olun ve bunun yerine sizi ileriye taşıyabilecek stratejileri öğrenmeye kararlı olun. Terapi süreci boyunca terapist ve danışan iş birliği içerisindedir.

Terapist, kim olduğunuz, karşılaştığınız zorluklar ve bilişsel davranışçı terapi hedefleriniz hakkında daha iyi bir fikre sahip olduğunda, yardımcı olmayan veya gerçekçi olmayan düşünceleriniz ve inançlarınız hakkındaki farkındalığınızı artırmanıza yardımcı olabilir. Ardından, daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları geliştirmenize yardımcı olacak stratejiler uygulanır. Daha sonraki oturumlarda, stratejilerinizin nasıl çalıştığını tartışacak ve çalışmayanları değiştireceksiniz. Terapistiniz ayrıca, olumsuz düşünceleri belirlemek için günlük tutmak gibi ev ödevleri veya kaygınızın üstesinden gelmek için yeni beceriler uygulamak gibi seanslar arasında kendi başınıza yapabileceğiniz bilişsel davranışçı terapi teknikleri önerebilir.

***Bilişsel davranışçı terapinin en büyük faydalarından biri, danışanların hem şimdi hem de gelecekte yararlı olabilecek başa çıkma becerileri geliştirmelerine yardımcı olmasıdır.