Duygusal Yoksunluk Mu Yaşıyorsunuz?

Duygusal yoksunluk, temel birincil şemalardan biridir. İşaretler az olduğu için ilk başta fark etmek zordur, ancak bu şema insanlarda en yaygın olanlardan biridir. Hayatında bir şeylerin eksik olduğuna dair belirsiz bir duygu. Ne olduğunu söyleyemezsin ama bir şeyin eksik olduğunu bilirsin.

Bir boşluk ya da boşluk hissi gibidir. Ama bu oldukça gerçek- karşılanmamış duygusal ihtiyaçların boşluğu.

Duygusal Yoksunluk Şemasının Belirtileri

Aşağıdaki ifadelerden altı veya daha fazlasıyla kendinizi tanımlayabiliyorsanız, DY şemanız olabilir:

• İlişkilerimde duygusal ihtiyaçlarımın karşılanmasını beklemiyorum.
• Tavsiye veya rehberlik için güvenebileceğim kimsem olmadı.
• Hiçbir zaman gerçekten duygusal olarak desteklendiğimi hissetmedim.
• Benim çocukluğumda hisler ve duygular kabul görmezdi.
• Hayatımda bir boşluk varmış gibi hissediyorum- bir şeyler eksik ama ne olduğundan emin değilim.
• Aslında kimseye kendimi özel hissetmedim.
• Kendi duygularımı veya ihtiyaçlarımı gerçekten anlamıyorum.
• Hayatımın çoğunda insanlar duygusal olarak benim için orada olmadılar.
• Nasıl hissettiğimi diğer insanlarla nadiren paylaşırım.
• Ben büyürken ailem duygusal olarak mesafeliydi.

Duygusal Yoksunluk Şemasına Ne Sebep Olur?

DY şeması, ana bakıcının duygusal olarak destekleyici olmadığı kişilerde çocuklukta çok erken gelişir. Bu fiziksel yoksunluktan farklıdır. Çocuk iyi besleniyordu, oynayabileceği oyuncaklar vardı ve diğer fiziksel ihtiyaçları da karşılanıyordu ama duygusal ihtiyaçları göz ardı ediliyordu. Aslında, çocukların bu durumlarda çok stresli oldukları ve onları ve tepkilerini anlamlandırmaya çalışmak için yollar geliştirme eğiliminde oldukları bir durumdur.

Bir çocuğun duygusal ihtiyaçları karşılanmadığında kendini görünmez, ilgisiz ve önemsiz hisseder. Temel olarak, varlıklarının önemli olmadığını hissederler. Etraflarındakilerle bir bağ geliştiremezler.

Bu bizi ya Onay Arayışı şemasına ya da Kusurluluk şemasına götürebilir. İlki ile kim olduğumuz konusunda daha iyi hissetmemizi sağlayacak şekilde davranmaya başlarız. Etrafımızdakilerin bizi sevmesini sağlamaya çalışırız, dolayısıyla “onay arayışı”. İkincisi ile, bir şekilde “kusurlu” olduğumuza ikna oluruz. Kusurlu olduğumuza, bizde ciddi bir sorun olduğuna inanmaya başlarız. Sonuç olarak, utanç duymaya başlarız.

Duygusal yoksunluk bir insanı nasıl etkiler?

DY şemasına sahip kişiler kendilerini yalnız, acı ve depresif hissettiklerini bildirirler, ancak sebebinin farkında değildirler. Yetişkinler olarak artık diğer insanların onlara yardım etmesini, onları korumasını ve hatta anlamasını beklemiyorlar. Bazen yeterince ilgi, şefkat ve sıcaklık görmediklerini hissederler. Duygusal olarak kendilerini ifade edemezler. Destek ve güç sağlayacak birinin olacağına dair umutlarını yitirirler. Genellikle yanlış anlaşıldıklarını ve yalnız olduklarını hissederler. Kendilerini boş, görünmez veya aldatılmış hissedebilirler.

Duygusal yoksunluk türleri

Üç tür duygusal yoksunluk vardır. Birincisi, insanların kendilerine rehberlik edecek ve onları koruyacak kimsenin olmadığını hissettiği korumadan yoksun bırakmadır. Genellikle, başkalarına koruma ve rehberlik sunan kişilerdir (bu genellikle  Kendini Feda Etme Şeması ile ilişkilidir.)

Empatiden yoksun hisseden insanlar,  kimsenin onları ve duygularını gerçekten dinlemediğini veya anlamaya çalışmadığını görür.

Son olarak, bakım yoksunluğu yaşayan kişiler,  kendilerine ilgi gösterecek veya (kelimenin tam anlamıyla) onları kucaklayacak kimsenin olmadığını hissederler. Birçok insan için DY şeması, üçünün bir kombinasyonu şeklinde gelir. Tanıdıkları diğer insanlarla, hatta arkadaşlar ve akrabalar gibi yakın kişilerle çevrili olduklarında bile kendilerini yalnız ve kopuk hissederler.

İlişki kurmak için fazla “tuhaf” olduklarına, başkalarını kırmaya çalışmadan gücendirdiklerine inanabilirler ve hiçbir zaman duygusal bir bağlılık ya da herhangi bir gerçek bağ kuramazlar. Bunun da ötesinde, kendilerini daha da savunmasız hissedecekleri için bu şeylerin ortaya çıkmasına izin vermemeye kararlılar.

Tipik olarak, DY şemasına sahip kişiler sevdiklerinden duygusal olarak ihtiyaç duydukları şeyi istemezler. Sevgi veya rahatlık dileklerini ifade etmezler. Kendileri hakkında pek bir şey paylaşmazlar. Bunun yerine, başkalarına odaklanırlar. Başkalarının hayatlarına büyük ilgi gösterirler. Çok güçlülermiş gibi davranmaya eğilimlidirler ama bu bir cephedir. Duygusal destek istemezler çünkü almayı beklemezler. Kendini gerçekleştiren bir kehanet olur. Ne istediğin ne de beklediğin bir şey elde edemezsin.

Neden?

Duygusal olarak yoksun olanlar, NASIL duygusal destek isteyeceğini bilmezler. Bunu istemek zor bir şey olduğu için bu anlaşılabilir bir durumdur. Ne hissettiğinizi kelimenin tam anlamıyla ifade etmek garip geliyor çünkü kendinizi zayıf hissediyorsunuz ve istediğinizi alamayacağınıza dair inanç sizi daha da zayıf hissettiriyor. Bu insanlar çevrelerine çok yüksek duvarlar örerler, reddedilme, ihanet veya kaybetme korkusuyla başkalarına yaklaşmaktan korkarlar (“Duvarlarımı yıktım ve onları neden bu kadar yüksek ördüğümü hatırlatmak için içeri girmene izin verdim”).

Bu, duygusal olarak yoksun olanların güçlü olmadığı anlamına gelmez. Aslında çok güçlüler. Böyle yaşamak büyük bir karakter ve özveri gerektirir. Savunmalarını inşa etmek ve güçlendirmek için çok zaman harcadılar ve büyük çaba sarf ettiler. Kendi başlarının çaresine bakmayı öğrendiler. Sadece bu noktaların saldırıya uğramasından korktukları için insanların zayıflıklarını tespit etmelerini istemiyorlar.

Mantıksal olarak, duygusal olarak yoksun bırakılan kişiler, çoğu kez teslimiyetsiz, soğuk eşler bulurlar. Genellikle şemalarını sürdüren bencil ve muhtaç insanları seçerler. Daha kaçınan insanlar yalnızlaşır. Yakın ilişkiler içinde olmak istemezler çünkü onlardan bir şey almayı beklemezler. Ya ilişkilerden tamamen kaçınırlar ya da çok uzak ilişkilerde kalırlar.

DY şemasının sonuçları: Telafi edici

Duygusal yoksunluğu telafi etmek için insanlar talepkar olabilir ve ihtiyaçları karşılanmadığında sinirlenebilirler. Bazen bu insanlar narsisttir. Çocukken hem şımartılmış hem de mahrum bırakılmış olmaları nedeniyle, ihtiyaçlarının karşılanması konusunda güçlü bir hak duygusu geliştirmişlerdir. Herhangi bir şey elde etmek için çok ısrarcı olmaları gerektiğine inanıyorlar. DY, aşırı muhtaçlıkla da ifade edilebilir. Bu insanlar yapışkan ve çaresiz görünebilirler. Sık sık hasta olurlar ve bundan şikayet ederler, böylece insanların kendilerine dikkat etmesini ve onlara bakmasını sağlayabilirler. Çoğu zaman ikincil kazanç güdülerinin farkında değildirler.

DY Şeması için Yardım Alma

İyileşmenin ilk adımı, duygusal ihtiyaçlarınızın farkına varmaktır. DY’li çoğu insan artık gerçekten ne olduklarını bilmiyor çünkü çok uzun süredir karşılanmadılar. Tedavideki diğer bir amaç, insanlara duygusal ihtiyaçlarının normal ve doğal olduğunu anlamalarını sağlamaktır. Tıpkı çocuklar gibi yetişkinlerin de korunmaya, ilgiye ve empatiye ihtiyacı vardır.

Doğru insanları seçmeyi ve ihtiyaç duyduklarını uygun bir şekilde istemeyi öğrenmek gerekir. Onu alacaklar. Diğer insanlar kasıtlı olarak veya doğası gereği yoksun bırakmıyorlar. Sorun, DY şemasına sahip kişilerin, insanları ihtiyaçlarını karşılamaktan caydıran veya onları veremeyen insanları seçmeye yönlendiren uyumsuz davranışlara sahip olmalarıdır.

Bunu neden yapıyorlar? Bu bir nevi kendi kendini sabote etme şeklidir. Bir süredir yalnızsanız, birinin gelip sizinle vakit geçirmesine ihtiyaç duyarsınız, ancak aynı zamanda kişiden ve onlarla etkileşiminizin kalitesinden de çok yüksek beklentileriniz vardır. Ne kadar mahrum kalırsak, beklentilerimiz o kadar yüksek olur- bunu telafi etmek için. Beklentilerimizin karşılanmayacağından da korkmaya başlarız ve korkudan kendi planlarımızı sabote ederiz. Döngü kendini devam ettirir.

Uyarlanabilir Stratejiler

En başta yoksunluktan sorumlu olan insanlara acıyı ve öfkeyi ifade etmenin güvenli bir yolunu bulmak önemlidir. Bu, kişinin duygusal ihtiyaçlarının ana bakıcı tarafından karşılanmadığı çocukluğuna geri dönmesini içerir. Ebeveynin ihtiyaçlarını karşılamak için ne yapmasını istediğini ifade etmesi gerekir.

DY şemasına sahip kişiler, başkalarının bencilce davrandığına veya onları kasıtlı olarak mahrum bıraktığına inanma eğilimindedir, ki bu nadiren olur. Tedavide nüansı görmeyi öğrenirler, yani yoksunluğun dereceleri vardır, iki aşırı uç (verme ve vermeme) değil. İnsanlar, verdiklerine sınır koymalarına rağmen sizi önemserler. Bazen verebileceklerinin nesnel bir sınırı vardır.

Duygusal olarak yoksun kişiye, karşılığında kişinin vermeye istekli olduğu kadarını veremezlerse veya vermezlerse, insanlar onları umursamıyormuş gibi görünebilir. Gerçek şu ki, diğerleri meşgul ve yalnızca tek bir kişiye odaklanamıyor. Buna rağmen önemserler ve vermeye isteklidirler.

Ebeveynlerinizin, arkadaşlarınızın veya ortaklarınızın neyi yanlış yaptığını veya neyi başaramadığını ve her şeyin nasıl olmasını dilediğinizi veya o sırada gerçekten neye ihtiyacınız olduğunu düşündüğünüzü yazmak yardımcı olabilir. Bu, önemli başkalarını beslemeyi seçmeyi öğrenmenize yardımcı olur çünkü kaçınılması gereken kalıpları tanıyabilirsiniz. Eşlerden ilgi görmeniz ve onlardan sizin duygusal ihtiyaçlarınızı karşılamalarını istemeniz mümkün hale gelir. İnsanlar yakınlıktan kaçınmayı bırakmayı öğrenirler. Başkaları tarafından ihmal edildiklerini hissettiklerinde ya da hafif düzeyde yoksunluğa aşırı öfkeyle karşılık verdiklerinde geri çekilmeyi bırakırlar. İnsanların sınırları olduğunu anlamak ve bir dereceye kadar yoksunluğa tahammül etmek çok önemlidir.

Hastaların üzüntü,  yalnızlık veya fiziksel semptomlar ile empati, bakım ve koruma eksikliği arasında bağlantı kurmasına yardımcı olmak terapide önemli bir hedeftir. Hastalar, içlerindeki mahrum çocuğun sevgiye ve başkalarıyla bağ kurmaya ihtiyacı olduğunu kabul etmekte zorlanırlar. Bu çok zor olabilir, çünkü onlara her zaman hoş olmayan duygu ve duygularla “başa çıkmaları” veya “üstesinden gelmeleri” söylenmiştir. Sonuç olarak, bir zayıflık ve olumsuzluk kaynağı oldukları için onları gömmeyi öğrendiler.

Hiç sahip olmadığın zaman duygusal destek istemek zor. Duygusal olarak yoksun insanlar, ilgi isterlerse yargılanacaklarına, diğerlerinin zayıf olduklarını düşüneceklerine ve kendi kendilerine öğrettikleri kendi kendilerine bakma becerilerinin baltalanacağına inanırlar. İnsanların uygun bulacağı ve yanıt vereceği şekilde nasıl destek isteneceğini bilmiyorlar. Ama bu hem çocuklukta hem de yetişkinlikte öğrenilebilen bir şey. DY çok, çok yaygın bir şemadır.

“Bilmeleri Gerekiyor, Değil mi?”

Duygusal olarak yoksun olanlar bazen önemli kişilerin neye ihtiyaçları olduğunu bilmeleri gerektiğini düşünür. Onlara göre, sormak zorunda kalmaları açıklanamaz. Bu inanç, bir kişinin başkalarından ihtiyaçlarını karşılamalarını isteme veya onlara destek verme becerisine karşı çalışır. İhtiyaçların olması insani bir durumdur ve karşılanmalarını başkalarından istemek normaldir. Duygusal olarak savunmasız olmak insan doğasıdır. Hayatta, güç ve zayıflık, güven ve savunmasızlık arasında bir denge hedefliyoruz. Bazen insanlar güçlüdür; diğer zamanlarda zayıflar. Her zaman güçlü olmak, tamamen insan olmamak ve kim olduğunuzun, özünüzün ve benzersizliğinizin temel bir parçasını inkar etmekle eşdeğerdir.

Bu, duygusal yoksunluk şemasını aşmanın önemli bir parçasıdır. Herkes bütün bir insan olmak ister ve buna ihtiyaç duyar. Doğaldır, normaldir ve sağlıklıdır. Doğru insanlarla birlikte olduğun sürece bazen savunmasız olabilirsin. Savunmasız olmak, zayıf olduğunuz anlamına gelmez. Sizi bir insan ve bir birey yapar. Ne daha fazlası, ne daha azı…